✨Chim Trời Bay Về Sau Cơn Mưa

Chim trời bay về sau cơn mưa là tập 10 truyện ngắn của nhà văn Ma Văn Kháng với hai đề tài quen thuộc, đã trở thành dấu ấn của tác giả: miền núi Tây Bắc và những câu chuyện về sự biến chuyển của cảnh vật, con người trong cuộc sống hiện đại.

Dưới những bóng cau, Bài ca Trăng sáng, Hạng A Tráng, Mùa gặt ở Na Lin, Vợ chồng Mìn và những đứa con, Bên bờ suối Vạch là những truyện ngắn cho thấy cảm hứng bất tận của nhà văn với vùng núi Tây Bắc, nơi linh giác của ông ngay lập tức được phát động từ lần đầu ông đặt chân đến miền cận trên của tổ quốc này, với sự mê hoặc với thiên nhiên, cảnh vật và con người nơi đây. Năm truyện ngắn này ghép thành một bức tranh nhiều màu sắc và tuyệt đẹp về giai đoạn cuối những năm kháng chiến chống Mỹ đến tận mới sau giải phóng của mảnh đất Lào Cai (mà tên gọi thân thuộc hơn và từng được sử dụng là Lao Cai). Chọn lựa giai đoạn 1970 - 1980 này, tập truyện như phần nào nhấn vào sự thay đổi, biến động của hoạt động cách mạng cũng như cách nhìn nhận về cuộc sống và thời cuộc của những dân tộc miền núi nơi đây. Ở họ vẫn toát lên tinh thần đấu tranh thuần khiết, mãnh liệt, chân thành và anh dũng cho đất nước, vẫn hướng mình tới những đổi mới sau khi giải phóng với ước mong cuộc sống tốt đẹp trong một niềm tin vào Đảng, nhà nước. Nhưng cũng ở những con người chất phác đó, họ kín đáo, giấu mình trong những phong tục, tập quán cổ xưa nhất, lấy đó làm nguồn lực tinh thần, làm giá trị cốt lõi để tiếp nhận thời đại mới, để chủ động phá bỏ biết bao định kiến, áp buộc của thời chiến đã qua.

Đó là anh thanh niên Hạng A Tráng kiên trì xung phong tòng quân ra tiền tuyến trong suốt một năm liền, tự tôi luyện sức vóc mình bằng những đường cày nặng nhọc nhất trên những mảnh đất khô cằn, khó khăn nhất của bản Y Lìn Hồ. Là Hòa trong Dưới những bóng cau, cô nhân viên trẻ tuổi dưới xuôi lên vận động về công cụ sản xuất cho bà con người Tày, cô gái dần hòa mình với đời sống của người dân Tày, cảm nhận tình yêu thương và sự đùm bọc ấm áp của từng người dân làng chân chất. Hay tình cảm của vợ chồng Mìn – Cơi thấm đậm sự chịu thương, chịu khó, sự thấu hiểu và ủng hộ vợ từ người chồng và sự mạnh mẽ, quyết liệt và tình yêu vô bờ bến của người vợ Mông với người chồng khuyết tật… Mỗi câu chuyện là mỗi phận con người nhưng đều tựu chung lại ở sự gắn kết tình người, như cái cách thiên nhiên khắc nghiệt, hoang hoải, kỳ vĩ và mê mị nơi dọc hoành Hoàng Liên Sơn tạc lên thể xác và con tim của từng tộc người thiểu số.

Rời xa miền núi Tây Bắc, nhà văn Ma Văn Kháng dẫn dắt người đọc vào hành trình ngược không gian và thời gian trong tâm trí những con người đã đi qua một thời xưa cũ, nơi còn đó một giai đoạn kháng chiến anh hùng, bom đạn khốc liệt của đất nước, ở lại đó những người lính, người con anh dũng đã hi sinh, những nhân tài đất nước giờ chỉ thuộc về miền kí ức. Tròng trành trong nỗi nhớ là sự cô đơn của những con người đã đi qua tháng năm như ông Nam trong Thành phố miền biên, người luôn hoang hoải một nỗi nhớ về người bạn, liệt sĩ, nhà văn, nhà báo Bùi Nguyên Khiết. Hay cũng là Nam, người bị bỏ lại sau chiến tranh, mình mang thương tật, bươn chải giữa chốn đô thị tấp nập, thiếu sự ấm áp của tình người trong Những ngày xa xư

Nhà văn Ma Văn Kháng say mình trong những câu từ khắc tả thiên nhiên hùng vĩ Tây Bắc, cũng như muốn dẫn dụ người đọc vào không gian văn hóa đa sắc màu nơi đây, với những lễ hội hoa ban, lồng tồng, hay những chi tiết nhỏ nhất, khơi lên sự tò mò về trang phục, lao động, huyết tộc và sự bình dị, hoang sơ tuyệt đẹp của con người miền núi. Sau đó, dòng văn của ông lại trầm lắng, u buồn và đượm đầy tiếc nuối khi khơi lên những chiêm nghiệm về cuộc đời trải nhiều thăng trầm, cách con người đối diện với mọi đổi thay, khi thì lạc quan, lúc lại buông xuôi mà uất ức. Nhưng tựu lại vẫn là những niềm hi vọng vào tình người – thứ gắn kết vô hình nhưng lại bền chặt nhất của nhân loại, để con người ta sống tiếp, sống cho trọn đời người.

Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam xin trân trọng được giới thiệu cùng bạn đọc.

Tác giả

Nhà văn Ma Văn Kháng sinh năm 1936 tại Hà Nội. Ông là một nhà văn nổi bật của nền văn học đương đại Việt Nam nửa sau thế kỷ XX, đặc biệt từ khi bắt đầu thời kỳ Đổi Mới. Các tác phẩm của ông đã đạt được nhiều giải thưởng văn học và được đông đảo công chúng biết đến do được trích dẫn trong chương trình giảng dạy phổ thông môn Văn. Ông đã sáng tác hơn 20 tiểu thuyết, gần 200 truyện ngắn, phần lớn lấy cảm hứng từ sử thi và thế sự đời tư, đề cập phần nhiều đến cuộc sống và con người vùng Tây Bắc. Ông từng đạt nhiều giải thưởng văn học lớn trong nước và quốc tế, tiêu biểu như: Giải thưởng Văn học ASEAN 1998; Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật 2001, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật 2012.

Một số trích đoạn hay

“Lúc này, chiếc áo khoác lanh của chàng đã được cởi ra và phủ phục trên cành cây mua như con bướm nằm ngủ. Tấm lưng trần của chàng đã được phô ra đỏ au màu nước đồng chảy. Cái quần rộng của chàng đã xắn cao tới bắp vế. Bắp chân dưới nổi gân chằng chằng. Tuy vậy sức chàng vẫn không hề biết đến hao vơi. Đất vẫn nở bùng bục. Mặt ruộng vẫn cuồn cuộn những luống đất mới được vật lên thẫm mầu nâu tươi. Xá cày vẫn một kiểu xoáy ốc quen thuộc, vân vân như những đường chỉ thêu vô cùng đẹp mắt. Đi cày, chàng là người dũng sĩ đấu mình với đất, lại cũng là người nghệ sĩ tạo vẽ lên những thớ đất đường nét và sắc màu.”

• Trích Hạng A Tráng -

“Từ lúc lọt lòng mẹ tới lúc tuổi già như bóng râm ngả bên núi, tuổi trẻ chỉ dừng lại với mỗi người một quãng thời gian rất ngắn thôi. Vậy mà bất cứ ai khi đã qua thời đó, đều có những phút giây ngoái nhìn lại với những ý nghĩ và cảm xúc riêng, hoặc vui sướng hay buồn rầu, hoặc tự hào, kiêu hãnh hay xót xa, hối tiếc.”

• Trích Hạng A Tráng -

“Chị hát trong tiếng khóc nghẹn ngào. Bao lâu rồi chị đã phải nén lòng thương nhớ anh. Công việc và trách nhiệm nặng nề quá. Nó bắt người ta phải biết kìm giữ mình. Giờ chị nhờ bài hát để được khóc thương anh. Có lúc giọng chị trầm xuống, như lắng tới tận cái đáy vực sâu thẳm của cõi lòng, nhưng rõ ràng Nông và ông cụ vẫn nghe thấy. Cũng như mọi giá trị thiêng liêng khác, tình yêu của chị, nỗi thương nhớ anh của chị và bài hát còn sống, còn lưu tồn mãi mãi, không gì xóa mờ, không gì làm nó mai một được.”

• Trích Bài ca Trăng sáng -

“Cuối cùng thì trong một cảm xúc dâng tràn, Mìn nhìn vào cặp mắt của vợ, vừa trang trọng vừa thân thiết, nói rằng, anh phải nhiều lần cám ơn chị nữa mới phải. Vì nhờ có chị mà anh vẫn đi được con đường anh đã chọn lựa, đã đi từ trẻ đến giờ. Một con đường đi từ trẻ đến giờ. Con đường đương đầu với sự sống và trở thành một con người tự đứng dậy từ chết chóc, thương tật. Nhờ có chị, anh đâu có gục ngã quy hàng, hoặc đi con đường khác!”

• Trích Vợ chồng Mìn và những đứa con -

“Sẽ có người ra đón! Một lời hứa hẹn thật dứt khoát mà cũng thật mơ hồ. Mơ hồ với một thân gái dặm trường, với một người con gái vừa từ một làng quê ra đi. Một làng quê ở một địa bàn miền núi heo hút. Nơi, gia đình cô từ miền xuôi lên khai hoang từ những năm sáu mươi của thế kỷ trước. Cô sinh ra ở đó. Ông bà cô, bố mẹ cô lần lượt qua đời trong đói nghèo ở đó. Nghèo khó là cái kiếp sống truyền nối đến cả đời cô. Giờ đây, cô cần phải vượt qua hoàn cảnh và người giơ tay cứu vớt cô đã đến. Ông ta mua vé ô tô rồi tiếp đó vé máy bay cho cô, để cô đi chuyến bay đêm này vào thành phố phương nam xa xôi nọ; ở đó, theo ông ta nói, cô sẽ làm ở một nhà hàng, công việc nhẹ nhàng mà lương tháng những năm triệu đồng, chưa kể tiền thưởng. Chuyến bay này, chuyến bay đêm!”

• Trích Chuyến bay đêm -

“Nỗi xao xuyến đó có sẵn và thường trực trong chúng ta kể cả khi chúng ta mơ màng, cũng như khi chúng ta thức giấc giữa đêm tối. Do vậy, chúng ta không bao giờ có được niềm sung sướng, hạnh phúc trọn vẹn cả. Vì chúng ta luôn là những kẻ cô đơn trong cuộc đời, luôn cháy bỏng một ước ao về sự an ninh hoàn toàn cho mình và mọi người.”

• Trích Chuyến bay đêm -

“Hoàng hôn dâng lên một bình yên mênh mông cùng niềm hoan lạc bí ẩn, đúng lúc những chiếc xe sau hơn một giờ chờ đợi bắt đầu chuyển bánh qua cầu về phía Hà Nội. Hội vẫy chào chiếc Command Car nhỏ bé cổ lỗ chở nhà viết kịch thiên tài khi nó lăn vòng bánh đầu tiên. Né vào bên đường, anh tránh luồng khói phụt đen sì của chiếc xe tải; bây giờ mới chợt nhận ra chiếc xe khổng lồ này ọp ẹp quá mà thùng xe của nó lại đầy ụ cả một núi than kíp lê, bất giác anh cất tiếng gọi thật to: “Bác Lưu Quang Vũ ơi, cẩn thận!”, rồi đứng ngẩn không hiểu vì sao mình lại làm như thế? Niềm lưu luyến hay ẩn ức lo âu từ ký ức kinh nghiệm và tính cả lo của nghề nghiệp, một linh ứng bất thường bật thành lời? Hay chỉ đơn thuần là lúc này cảnh đàn chim trời đang ào ạt về, vỗ cánh âm vang cả một vùng sông nước khiến Hội không thể kìm được niềm hưng phấn?”

• Trích Chim trời bay về sau cơn mưa -